Wira va klita ke MTP Baroya yerumanikya ke pembey

{{TextQuality|75%}}
<div style="margin-top:1.2em;font-size:140%;">
<center>'''Nē-qētqoqo mi ēgnōn vētēl'''</center></div>
<center>''Mwotlapavaxa (ava ke Motalava ~ Vanuatua)''</center>


Tog tog i van en na-myanag t-Aliwan. Na-myanag t-Aliwan, na-myanag tē-Tēlmitig: Aplōw, Tēlmitig.

Kōyō tog van i tog en, ba – velqōn̄, mayanag tē-Tēlmitig ni-van me Aliwan, kōyō gengen bah, kē ni-hō m̄ōl lok hag mi ni-siok.

Mayanag tē-Tēlmitig ni-m̄ōl, mayanag t-Aliwan ni-hatig ni-van Tēlmitig, kōyō gengen bah kē ni-hō m̄ōl lok me Aliwan.

Velqōn̄ kōyō malaklak, kōyō van wanwan, kōyō gengen –

Qōn̄ vitwag, mayanag tō-hōw me me-psis ēntēn vitwag. 

Mayanag lok hag – kē me-psis ēntēn / Na-lqōvēn nonon mi na-tqan. Kōyō tog van i tog en, tō – me-psis hōw: ēntēn nē-qētqoqo.

Tō kōyō mo-tog van, tog van i tog en – Mey hōw me n-ētan lok se, ni-psis vitwag. Vitwag / Ni-psis lok se, na-lqōvēn mey lok hag: nonon vitwag woy, nē-qētqoqo vēlēs anen. Tō ēgnōn et-visipsis si te.

Tō kōyō mo-tog mo-tog mo-tog van nen : ēntēn mey hōw me vē-/ na-lqōvēn vētēl, na-m̄alm̄al vētēl, mey lok hag e tateh. Mey te-Plōw, Tēlmitig tateh, ēntēn vitwag woy.

Tō – kōyō mo-tog tog tog van i tog en / kōyō mo-tog van i tog en, tō– kē ni-hatig tō kē wo: “Qiyig, nēk van / nok van ak goy intik / ak goy ēgnōn.”

Tō kōyō van hōw me van i van en, van hōw me Aliwan en: etsas van nō-lōmgep vitwag.

Kōyō etsas mayanag t-Aliwan, kē wo “No ne-myōs na-m̄alm̄al nōnōm vitwag.” – “M-akteg?” – “Ohoo, no ne-myōs so kē ni-leg mi intik.”

Kē wo “Ooo! Mey nōk a et-meh te, itōk a itōk! So dō nu-qulqul, ba so nok valeh, itōk.”

Lep na-m̄alm̄al wotwotm̄ag nōk, ma-van tēy kē. “Ēgnōn anen!” Wo “Itōk!”.

Kōyō yem ni-siok, tō hō m̄ōl!

Hō i hō e van van, van dēn̄ a Aplōw : “Nēk van hag togtog tēy kē ; nok so ma-vap hag so ‘Nēk wēl na-m̄alm̄al mino ēgēn, tō no-woslēgē ēgēn!’, tō nok van/ nok hō hag. Nok hō mi ni-siok mino, van hag e tō nēk wēl na-m̄alm̄al mino hag en.” Wo “Itōk!”

Kōyō van van nen, van hag nen – ba vētmahē ni-qōn̄ hōw nen tō kēy so mitiy.

Vētmahē / M̄alm̄al en ni-mtiy van le-tnon nē-qētqoqo en, ba nē-qētqoqo taq tō a antan, la-tawle qe, qele gēn! Akē na-m̄alm̄al ni-mtiy alge.

Tō– kōyō mitiy van i mitiy e – M̄alm̄al ni-wow van hiy tita nonon nē-qētqoqo “Yoqlēg!” Kē wo “Na-hap?” Kē wo “Ba– Ave ignik?”

Kē wo “Ooo, makōh, makōh! Vētmahē ni-qōn̄ qiyig e ba kē ni-n̄ey me ēgēn.”

Kōyō hag van hag van hag van nen, imam nonon ni-van me.

“Itat!” Kē wo “Mmm?” – “Ave / Ave nō-lōmgep mino?” Kē wo “Makōh! Vētmahē ni-qōn̄ qiyig e kē ni-van me.”

(Ba wele wo kē taq tō la-tawle qe antan!)

Kē wo “Ba vētmahē kē mal qōn̄!” – “Makōh, kē ta-van qiyig me!”

Kē hag van hag van i hag en – ba vētmahē ni-mlēglēg: nē-qētqoqo e, ni-yon̄teg a kē ni-n̄eyn̄ey me!

Van me tō, yem ket me le-qe ēgēn.

Kē so et van qele kē, nē-qētqoqo! “Oooo!” kē ni-mtēgteg tō ni-skiyak m̄ōl! Kē ni-m̄ōl lok Aliwan, an̄qōn̄ anen!

Imam nonon wo “M-akteg?!” Kē wo “Ohooo, no / et-lōmgep te! No ma-van hag kē so leg mi nō-lōmgep, ba no ma-van hag kē, me-leg mi nē-qētqoqo! Buste nē-qētqoqo en, veg na-yn̄on vēvet! Ooo, tō nok sikyak m̄ōl lok!”

Van me – qēlgan hag en tē-Tēlmitig hō me. Van me Aliwan, vap van hiy kē wo “Nok van lok me so lep na-m̄alm̄al. Wotwotm̄ag so ni-m̄ōl lok!”

Kē wo “Auuu! Imam, no et-buste. Nēk wo ne-myōs, nēk van, ba no et-buste legleg mi nē-qētqoqo.”

Kē wo “Ooo, ba – So t-akteg?!?” Kē wo “Ba wotwotmehiy ni-van.”

Kē ni-lep wotwot vētēlnegi / vōyōnegi. 

Kē ni-van, van van dēn̄ hag a Tēlmitig. Kēy visis hōw / mitiy hōw nen…

Kē wo “Ave ignik?” Kē wo “Ooo… Igni ta-van qiyig me. Ba igni ta-van qiyig me a qiyig. Kē te-n̄eyn̄ey qiyig me e tō kē ni-van me.”

E m-ak se qele anen. Vētmahē ni-qōn̄, so: kēy yon̄teg qele kē a n̄eyn̄ey se me!

Kē so ni-wul tegha me qele kē, ni-et van qele kē, nē-qētqoqo. “Oooo!” e ni-skiyak m̄ōl lok! Kē ne-mtēgteg nē-qētqoqo en.

Nē-qētqoqo ni-yow kal me gōh kē, kē wo “°Yis°! Yē me-myōs tō nēk?!” tō a ni-m̄ōl. Tō van lok me Aliwan.

Van lok me Aliwan, welan tē-Tēlmitig ni-hō lok me le-mtap. 

Van lok me le-mtap nen, tō – wow van hiy welan t-Aliwan: “Nok van goy lok me na-m̄alm̄al.” – “M-akteg?” Kē wo “Ooo, imam! Nok van hag so leg mi nō-lōmgep; ba nok van hag kē, so leg mi a n-age a na-yn̄on vēvet! Nē-qētqoqo!”

“Aaah! Tō t-akteg ēnōk? Ba nēk mas m̄ōl! Veg welan hag en! No t-ak magaysēn vēste welan hag en.” Kē wo “Ooo! No et-buste! Wotwotigiy ni-van!”

Wotwotigiy wo “Itōk. Nok m̄ōl. Nok van te muk.”

Ni-m̄ōl hiy welan tē-Tēlmitig, tō kōyō m̄ōl n̄a Aplōw.

Van hag nen: vētmahē ni-qōn̄! Kē °ni-et bah° nen, vētmahē ni-myēpyep nen e kē ni-suwsuw.

Kē ni-wow van hiy imam nonon nē-qētqoqo en: “Itat!” Kē wo “Mmm?” – “Ave ignik?”

Kē wo “Makōh! Vētmahē ni-qōn̄ qiyig e ba kē ni-n̄eyn̄ey lō me.” 

Kē wo “Oo…” Ba kē mal ēglal, veg ēthēthēn vasem so “Ba nēk van hag en, te-leg qiyig mi nē-qētqoqo!” Kē wo “Itōk, nok van…”

Tō– kē hag van, hag van, yon̄teg: nē-qētqoqo ni-n̄eyn̄ey lō me a antan qele agōh.

Kē n-ēglal so ēgnōn anen. Kē ni-vap van hiy tita nonon wo “Yoqlēg!” Kē wo “Mm?” Kē wo “Ba ignik ave?” Kē wo “Sisqet kē ni-kalō me.”

Kōyō hag mitiy van, hag i hag en tō wa na-matmayge ni-ak na-m̄alm̄al en wa – nē-qētqoqo en ni-kal me lē-klan!

Kē so tan̄ me qele kē “Ooo! Nē-qētqoqo agōh!”

Lep hiy kē, mōk kē van lē-qēthēlēn̄, ququy goy kē, tō tetey ēgēn.

Kē ni-sil maymay nē-qētqoqo: kōyō mitiy ēgēn. 

Mitiy mitiy mitiy e, vētmahē ni-myen. Welan t-Aliwan wo “Oo! Mey e, kē me-mlaklak. Kē et-mētēgteg te nē-qētqoqo tō kē me-leg mi kē ēgēn, ma-bah ēgēn!”

Yohē mey hōw nen wo/ kē wo / ēthēthēn e wo “Yis! Munmun kē! Kē me-leg mi nē-qētqoqo tō me-mtiy lap, kē et-m̄ōl te me!”

Kōyō yēyēheg magaysēn kē, ba kē ne-mlaklak, kē °ne-mtiyveg° ēgnōn, ēgnōn qētqoqo!

Ma-van, ma-van, van – Qōn̄ vōyō, qōn̄ vētēl, qōn̄ vēvet –

Qōn̄ vitwag se nen kē wo “Nēk –” / kēy mitiy nen / Vētmahē ni-qōn̄ wa kēy mitiy wa : nē-qētqoqo en ni-van tō ni-yapyap!

Kē ni-leh veteg kē, ni-yēhil.

Nē-qētqoqo n-en tō la-tamge – ēgnōn ni-n̄oyn̄oy wa nē-qētqoqo ni-yēhil wa nō-lōmgep ni-van, nē-qētqoqo mitiy tiwag tō mi kē en! Kē ni-van ēgēn!

Van i van en, yap yap yap yap: n-ēglawlaw na-m̄adeg na-m̄adeg ni-van me –

Ēgnōn ne-mtiy lepgetō kē ni-vēhbeg van le-mteēm̄ qele gēn (a le-pyet; vēhbeg van le-pyet meteēm̄ qele gēn).

Ēgnōn / ēgnōn matyak me, so et van qele kē: “O, na-tbay mōmō!”

M̄alm̄al en wo / Na-m̄alm̄al e wo “Itat! ” Kē wo “Mm?” – “Yē ma-yap tō nō-mōmō gōh? ” Kē wo “Isi! No et-ēglal te, ba so yē ma-yap tō?”

(Ba wele wo, nē-qētqoqo ni-galgal: kē mal vēhgi et, tō mal van!)

“No et-ēglal te. Oo, lepyak naganmōyō!” Lepyak nagay… hiy olvala nen kōyō kuk, kē ni-kuk nagayō – vēlvēl velvel a ige l-ēm̄ geh en. Kēy kuk nagay.

Van van van – Qōn̄ vitwag nen, kē wo “Qiyig, nok etet egal tog so iyē ni-yapyap?”

Qōn̄ vitwag nen a wa kēy mitimtiy wa ēgnōn m̄alm̄al en ni-bē n-ep van lo-m̄oto antan qele nōk ni-hag  –

Kēy mitimtiy nen tō m̄alm̄al nen ni-mtiy galgal ēgēn. Kē ni-n̄oyn̄oy galgal wa– nō-lōmgep en ni-hatig tō ni-kalō. Van leptēl tō ni-van.

Kē ni-et me qele kē: “Oo, kē mal van.” Kē °halveg° van qele kē: nē-vēyn̄ih ne qētqoqo en tō la-tamge. Lep yak nē-vēyn̄ih, °van° van l-ep, weyeh lawlaw, suwyeg veteg nē-vēyn̄ih non m̄alm̄al tō – ni-en hiy lok van tō ne-mtiy.

Nē-qētqoqo en yon̄teg a– le-nam̄. Kē ni-yon̄teg a no-momyiy – a n-et en. Kē wo “Ooo, ignik mal / ignik mal sal no. Nok sikyak °ēgēn° / mal hil no.”

Kē van i van en van me l-ēm̄ – Van me l-ēm̄, so et van qele kē, m̄alm̄al e hag tō tō ni-sil maymay kē.

M̄alm̄al sil maymay kē: “Aaa! Nēk wo galgal no en, nēk et-qētqoqo te! Ignik inēk!”

Kē wo “Ohoo, et-igni te ino”. Kē wo “Ignik inēk! Nēk galgal no, nē-qētqoqo no mal hil l-ep!” Kē wo “Oo, ba nēk m-ak magaysēn no!”

Kē wo “No et-ak magaysēn te nēk, veg no ne-myōs so nok leg mi nēk.”

Tō bah ēgēn, tō kē ni-lep kē. Van hag nen, tō kē ni-wow van hiy imam nonon. Vētleg lok me hiy imam nonon a t-Aliwan.

“Oo, imam! No me-leg mi nō-lōmgep ēgēn! Am̄ag, no me-leg tō mi nē-qētqoqo, ba qiyig kē no me-leg mi nō-lōmgep.”

Tō, kē ni-wow van wo “Itōk, itōk. Nēk me-leg mi nō-lōmgep?” Kē wo “Oo! Itōk. Talōw, nok hō li-siok, nok van hag.”

Tō kōyō hō li-siok tō van ēgēn. Tita nonon, ige famlē nonon van hag tō kēy gonleg kōyō.

Mahē gonleg bah kōyō en, kēy so m̄ōlm̄ōl: wotwotm̄ag a– mey et-buste tō nē-qētqoqo en, kē ni-vap van hiy kē wo “Tita! Kimi m̄ōl, kimi m̄ōl lok Aliwan, ba nok hag lap hiy kōyō.”

E wotwotigiy wo “Ohoo, nēk et-buste tō igni! Nēk m̄ōl! Nēk et-buste tō nē-qētqoqo! Mey gōskē ignik gōh!”

Wotwotmehiy mey lē-vētnan wo “Ohoo, ba nēk m̄ōl, nok hag lap hiy kōyō.” Veg kōyō vesveshiy nō-lōmgep, veg kē na-qagqag. Veg kē ma-qagqag a kē mē-yēhil nē-qētqoqo en.

Kōyō vesveshiy, ten̄ten̄ hiy kē: ēgnōn mey a wotwotigiy wo “Ohoo, ignik inēk!” Tō kēytēl vēyvēygēl aē ēgēn!

Tō vēygēl nen tō wotwotmehiy, lē-vētne / wotwotm̄ag et-m̄ōl te; wotwotigiy, wotwotmehiy et-m̄ōlm̄ōl te –

Kōyō hatig hag tō wuh mey na-tm̄an ēgēn!

Kōyō / et-ēal te so kōyō galeg na-hap van hiy kē tō wuh mat kē.

Wuh kē, kēy mitiy i mitiy en – kēy mitiy, vēy-matyak me qele kē: ēgnōn m̄alm̄al a wotwotigiy e matyak me qele kē: wotwotm̄ag mal mat!

Wotwotm̄ag ma-mat, tō wotwot- / mey na-lqōvēn en, wotwotigiy en, kē wo “Aaa! Kōmyō hatig, m̄ōl isqet gōh a hiy imam! Kōmyō mu-wuh ignik! Ba kōmyō van hōw, vap van hiy imam mino so kōmyō m-etbuste ignik, tō ino me-leg mi kē tō no ma-galeg kē ma-van me n-et, ba van hōw vap van hiy imam so kamyō matmat tiwag!”

Tō kē ni-yem l-ēm̄, a la-salwolwol en. Ni-lēg na-gayga van lē-qēthōn, ni-van ni-lēg tō na-gayga ni-lēg mat kē, tō ni-bah.

Tō kōyō / kēy tivig kōyō tiwag. Tō ni-bah ēgēn. Tō kōyō del matmat qēt. 

Tō na-vap t-am̄ag nan ni-bah hōw gēn.


'''Kalkotavaks''' : [[Baroya_yerumanikya_ke_pembey|kotavaxa]]

Klita is fineyeso piskusikafo internetxo : [http://alex.francois.free.fr/AFtxt_mtp-gecko_fr.htm Alexandre François]

[[Loma:Reiz]]
[[Loma:Vunda ke Vanuatua|Baroya_yerumanikya_ke_pembey]]