IDEO WAG ydh wágelioth ofná fródh hyfenig
|
Cette page contient des caractères spéciaux. Si vous avez des problèmes pour les afficher (carrés blancs, points d'interrogation), veuillez consulter la page d'aide Unicode. |
| ||||
|---|---|---|---|---|
| Année de création | 2015 | |||
| Auteur | Lal-Behi | |||
| Régulé par | Lal-Behi | |||
| Nombre de locuteurs | hamtedh celioth chimlelén tam Nemedhion | |||
| Parlé en | — | |||
| Idéomonde associé | cymwi benieith yr ná chanaén deidh wár hýn, Nemedhion | |||
| Catégorie | amdychwá carvim | |||
| Typologie | wá hyfnágeth, (ná)o-u-n | |||
| Alphabet | grifianag ladailig + amdweinis (rwodis arwidig) | |||
| Lexique | ogei ag echnom otair (ocá. 2017) | |||
| Version | 2017.2 | |||
| Codes de langue | ||||
| ISO 639-1 | — | |||
| ISO 639-2 | — | |||
| ISO 639-3 | — | |||
| Préfixe Idéopédia | IDEO_WAG | |||
Sommaire
nimdis hýn, e chamtedh celioth mem Nemedhion
dw'y wágelioth nom wá celioth on amdymchwá thehén gichis nid 2015 idhná Lal-Behi. ón chleru dha már hýn, Nemedhion en wár virverunón ydh echelven hamtedh celioth.
iolchu e changó'n Nemedhion nhí Adhýkina hýn, benrhwinu yrail enae hamtedhen dhain en menón deriedu o'mlenhú nom nhaidhinidh ut roimá amrenig. mu soedh ch'Adhýkina, genaeth yr nhú idhní daigelí, deidh wár dymchó ydh enae hyfenig ngóch hýn, Celaiódh [kelajɔːθ].
on yng am daircemoidh aru tó foe dwa enaén hýn, e dó Ngwernoidh [toː ŋwɛrnɔjθ], iemdhén ofyngáil wá. moreuwén ngendhenon ut hamtedh Nghelaióth. dw’y thwáe nordholu am só daiarnen memimser, garfegveth ofná rwodis ladailig. ganvoduwén dhoitó ydyn ereil dó o’ngrifianag ngwón foemí, swansethú elwidieith nom ormaén, en wáru taithyst dhoetheth y vynthál. oidh wágelioth wáru mli e weinis uneieith ngón hýn, y rwodis arwidig theheth idhná educhím ymlí genaeth arweidh.
gymdhi ydh ólardhan nhó Ngwernoidh chwaradó edh taimlenhú, ión hev ochbei bynchod. on idhen pei lým ereil wá ungón per ná nhan am Nghelaiódh, woreuwén chi nedhwíd genchi, wedi ón watheru ydhoitó chi’n manbiwén yrail wá. hanmesa ár ushenod y wá u’ngón ach’Eirwi celioth o lymdeth. ichwén asgandheri y thwáe mleth, oedh Gelaedh cynedh wáru dartó’n woreuwén e wón a darlagwá’n hwarad ag otarvedi a bynchod ngen ar gen. wáru hev orcoth nagwáeth ofná chingoiwé a wágelioth hýn, Tamundharda en ganvoduwén idhnágen Celwidh argén, onengchi gavynuwén dwathró.
ochsageis a rwodis
dw'y rwodis o theheth idhná educhím ymlí :
- ngwi cynochsá cucan (a, i, y, u, e, o) achi yrenod shimeith genchi (á, í, ý, é, ó, ú),
- ydh ymli w en chedunón dhaisartó ngowisen chlavorín nom nghynochsa (nágochsa)<ref>wainthu ereil wincerion on idhen vardan firveth. o w aru nogwis cynochseth amlug dha gwer (nágochsa we), imhad on otá wá arhu y nogwis chlavorínig ngón vardan dímith (nara o w aru nogwis nghynochsa, wedi nu inchig ereil)</ref>,
- gwinág chlavorná (p, b, f, v, m, mh, n, nh, ng, ngh, l, r, h, ch, s, sh, c, g, t, th, d, dh).
gweiniwén yn omhú y wágelioth hyfeninghú nhu ngweinis covynol enaén orwori rhun athýkined, genawén nón edh nhydh enae celioth gén ut arwid. grifiangiwén y rwodis arwidig idhný rwodis ladailig nid naiarnen memimser. dw'e depci nhó Ngwernoidh en wén chleru dha Nemedhion on yr mogýron omshae mherangcei arwidig.
dhymchu e rifianag ladailig adhuchei (narmi candacai) ár imí nhí ymlí arveth oedh gaseó'n cynochsá shimeieith.
nu y rwodis arwidig nhai wimeru paethymlí ag ongethymlí. behi emon dhaiar ch'omshardhán memimserig ederéd cynydh idhná óngethymli ár imí do dymchinón e rifianag ofná rwodis ladailig, ichnón adhuraci nhu thyrlema dhwarnoith. nhí y wágelioth elwidith weirthyreth swansethú hydh irig nhai wári chwil adhcardon. dymchawén ydyn ydh óngethymli do caseawén e dhedudhemrod (á-n curgirí ag adhú argeth), wedi mha dhaiar ch'ederdá nhu paethymli.
| ymli | a | á | i | í | y | ý | u | ú | e | é | o | ó |
| r-dh-t | [a] | [aː] | [i] | [iː] | [ø] | [øː] | [u] | [uː] | [e/ε] | [eː/εː] | [o/ɔ] | [oː/ɔː] |
| enae | a | a'gwi | i | i'gwi | y | y'gwi | u | u'gwi | e | e'gwi | o | o'gwi |
| ymli | w | p | b | f | v | m | mh | n | nh | ng | ngh | |
| r-dh-t | [w] | [p] | [b] | [f] | [v] | [m] | [mh] | [n] | [nh] | [ŋ] | [ŋh] | |
| enae | wod | pei | bai | fei | vai | mon | mon'gygi | nun | nun'gygi | ngen | ngen'gygi | |
| ymli | l | r | h | ch | s | sh | c | g | t | th | d | dh |
| r-dh-t | [l] | [r] | [h] | [x] | [s] | [ʃ] | [k] | [g] | [t] | [θ] | [d] | [ð<ref name="dhamach"> gyrdhuwén ycu ydh arwid dh er [θ] ly waidh yrmei’n otá, ár ican wedh yrdhmadon vechsadig en wár chochandhunón ych ochsa [ð]. du inchig rúm widh chwotachem en wár gyrdhuwén rúm -oidh er [ɔjθ/ɔiθ].</ref>] |
| enae | le | ru | hei | chai | sei | shai | cei | gai | tei | thontan | dai | dhamach |
- userdá gweinu mh, nh, ng, ngh, ch, sh, th a dg nhu ngwiweinisá nom newiweinisá ofná ngrifianag ladailig, chenwén urhaidu centoró chi yr ná maiweinis. oidh gynydh am ymlioidh wáru yr mónd arwid ydig.
- dw'y mlinon o fródh (ch)(ch)c[ngomród](ch)(ch).
dw'edh yrdhmadonen wágelioth o nghinrheol, nhaiwén ondai eithioleth ár ican ydh agosen dh daivad (á-n <ref name="dhamach"/> ). chi nagochsá emon o reigen, nu e weinis celioth nhai wimceru chi ingen nhí tyfred nghynochsá tainagochsaén.
curgirí ag adhú argeth
woreu y rwodis arwidig dhwí am adhunóidh, só grifiangeth orwori ofná ngweinis ladailig hýn,
- y vornod (yn gothoni rhydh oshimeriad o' eidh weibwer en wén agymonau nomchi firva'n meriad dú),
- curgirí (cedwon ydig on athumi yrení, gaseth nhu nghanmat a cedwon ismelieith o nhenchud yrení a cedwain gwinarig nom nwinarig on yrmei nanrad nom mheris, gasén nhu nhenchud),
- e chanr'aedadhim taerdhol nom nghedwon michicei en wén icmareu chi firthoion casén ofná ngweinis arwinig nhum arwid (nu nhai aru yren ladailig), wén hev ucwelmu chi meibwinogí cydwernén (gasén ofná laidailig nhum aedadhim),
- ydh adhu dedudhemrod en chenwén nosu mae meibwinogi (dhain ag ungád a cuneiád n-a-g). do nghaseuwén dedudhemrod iurieith (gwim a beira thianom n-a-g) wei dw'ydh arwidig ychwaeru adhu dedudhemrod daivad (otá on icmaereth nhum adhunág) – gaseu y ladailig yrail adhu nhum óngethymli wan agoság.
grifianagen meibwinogí
grigianguwén meibwinogí dhainernghú ormadimí nei berangchei widh rwodis celioth. Dw'y nosdag nom nhainosdag nghynochsa shimeieith o nhydnim lymdeth yn gothoni nýdh arfern.
tp : Pól, Paul [pɔːl] ; Pedyr, Pierre [pedør] ; Iémth, James [jɛːmθ].
grifianguwén ch'enwi'n ungád a cuneiád wedh yrdhmadon genchi ofný wá hyfenig. miorvynu e dhymchod nghynochsá shimeieith nom nghucan ar ydh arfern.
tp : Pari, Paris ; Magvá, Moscou (am Москва ofná wárathwi).
otarvedi
dw'ydh otarvedi'n wágelioth on hyfnágeth. on idhen ydh wágelioth o wá valeth celig, sán am oteroidh odwirthu só am wágymri (moidhenolhú nom ochsageisinghú) a wánihoni ár lai chieis.
du otair argeth hýn, oshimeriád ag otadoión, o'myngeví ushenmén tailymén tam chingwá.
otarvedi yr wendhó
bynchod
dw'y wágelioth oedh vródh (ná'd<ref>cauthureth nhydh on'oshimeriad.</ref>)o-u-n. midthyluwén nón dhwí am biorveniadon en urhwén rhydh otmeriad aidh unceriad (nosdag seth waidh ederéd).
bynchod yr wendhó
wadarla
<references/>
lymén
Lal-Behi : orcoth uneithen Lal-Behi hýn, amdychwádhan.
amdychoivé argeth hýn, rú a shashalacwilidhí.
